O Roma si majbari etnikani jekhin an I Europa thaj majdiskriminirimi. Ko sinema but raritetno sikavena I diskriminacia e Romengiri olengoro dživdipa, adetia, problemia ki jekhin em sar etnikani jekhin.
O performansi si ki finsko čhib “Kalo, majkalo, romano”(Musta, Mustempi Romani), hramosardi em režirimi tari Elina Izara Olikaininen phravgja personalno em historikani perspektiva e finsko em romansko Romenge. O performansi lela zorlo stavi . Si la dokumentarno faktia e Romenge historia so datirinela taro XVII veko trujal diferentno dikhiba dži avdive. O režiseri kamel te čhinavel o traiva sar so si o rasizmi so isi upral o Roma an I Europa avdive da.
I direktorka thaj olakoro timi kergje buti bare samaja ko backstage Oj drabargja o raportoa ko rodaripa e Romenge ki FRA. Kergja intervju buteder Romencar ekspertoa, anibaske decizie, organizacie em Roma tari Finska em Romania.
Trujal o režiseri jekhvaš taro akteria si taro etnikano minjoriteto – Ko vakti kana drabarel pe o raporto tari FRA I Oda bahtake taro Betoven I oficialno himna tari EU thaj palal džaketia ko romano flagoskoro koloria I grupa pohari lela o care učharede flagoa tari EU sar so I slika taro Ilja Repin, Barge Haulers. Ki Volga.. 80 % taro europakere Roma dživdinen ko poire thema ko čorolipa sako trinto REoim nane le khere pani, sako trinto romano čhavo sovela ki familia bokhalo bar jekh drom ko masek.
O Teatro Kamle ko Pori kerel 30 berša sar so funkcionirinela. Olengoro performansi si dijalog so kerel magično ki publika. Sako scena so džala sig phravel nevi perspektiva ko anti romani hoš em khelel zoralo progresi ko hoš. I publika ačhola džangavdi, I publika dživdinel e performansea po desavo drom dela lake šampanjsko dejbaja reklame te astaren buti. Isi em video mesažia ko khelde episode.
O zorale video intervjuia e eurodeputatoa Siirpa Pjetikšinen o direktori taro Institutoi asakon proektirime ko duvaru e teatraske. I Pietkisinen akcentirinel kaj o hakoa nane sar so si o akti e Romencar kana sine paldime taro ollengere khera a o fundavutne niamia sar so si edukaciua m hut inane len, O lorole Roma tari Romania em Bugaria avile ki Finska te šaj egzistirinen pe čhavenge prekal I buti sar so si o magazine ”Baro editiriba” Romani daj so mangel devlenge ko droma vakerel kaj našti te vakerel o anav taro piro čhavoi .
O performansi si le importantno informacia e romane historiake. O kanoni kaj humlavena e Romen ki Švediakiri imperia em paše 1,5 milionia Roma si viktimia ko Holokausto ki nacistikani Germania liparen pe. Na džanel pe jail o Roma tari Finska sine muadarde ko konc logoria ko vakti taro Dujto lumiakoro maripa ama o teatarsko timi gele ko Talin lokalno trenoa ko lipar monumenti e viktimenge taro odla konc logoroa Kloga em dikhlja kaj milja Roma sien mudarde odothe. Ki Finska o Roma mren pe sine jekha jekh sar o avera ko dujto lumiakoro maripa ama palo maripa I diskriminacia mujal o Roma sine sa dži ko avdisutno dive.
O performansi si baro, umetnikanoi em bizo kompromiso kerel bare gindia na bistrel o humoir em o dilinipoa e dživdipaskoro, Isi but tragedie ama em asajbe tato, khelibam em impulse ko čačipa em korkoroironia kote I punlika trubul te arakhel o percepcoie e romane kulturakere.
Ko performanski vakerela pe o garavdo darhinalipa. O protagonistoa ilustririnena sar sako drom piro romano identiteti ov sumirime kaj o “ Parno andral, si Rom tare dadeskiri rig”.
I anti romani hoš si fakti kotikne em zorlae scene taro performanso so si džanle ritmizirime . O kamipa maškar o Roma em o gadže nane lokhe, O finsko Romnja identifikujme primal o šeja em o sekjuriti sako drom kana khuven ko marketia dikhena len em nane ljubezno primal olende. Ki Europa si panda majbilačhe nego ki Findska em buteder manupa merena sako berš sar rezultati taro kerdo terori sar so si ki Utarali Makedonia.
O performansi si kerdo aso pendžarde romane falgoa em I decizia taro Ministeriumi andrune bukjenge ki Finska o 8 Aprili 2021 berp kaj o Internsacionalno Romano dive vazdel pe romano falgo . O performansi agorkerela e romane himnaja Džrlrm, Džrlrm so giljavcel I Esma Rdžepova romani giljavutni tari Utarali Makedonia. I himna si andi decizia te ovel ko fundiriba e mitingoske tari Internacionalno Romani Unia IRU angleder 50 berpa ko 8 April 1971 kana o IRU angja decizia bašo upreanavkerde simbolia.
Učekvalitetno treatarsko performansi.
Trailer: https://youtu.be/Av12a0LxFxM
Kalo, majkalo Romano. Tatro kamlengoro Pori. Scenario thaj režia Elina Izara Olikainen, scena kostimoa Mirka Nirhinen, koreografia Heli Keskikalio, flamenco Marija Kause, dizajn toni thaj roš Johan Vartola, video Kale Kuisma. Šerutne rolje khelena: Jasmin Ahsanulah, Henrik Hamarberg, Kai Taner thaj Outi Vuoriranta.
