Herdelezi si popularno tradicionalno romani gili so avel taro Balkani. O anav e giljake Herdelezi si sebepi o baro dive e romengoro "Herdelezi" thaj keriba akale diveseske so kerel pe anglal o nilaj ko 6 Maj. I pendžardi gili Herdelezi uli ko "Treni meribaske" so džala sine taro Saraevo dži ko Jasenovac, vakergja o profesori Žarko Vidović, histričari bašo arti taro Saraevo, so sine but baro konc logori ko 1942 berš.

Sar svedoko akava historičari , o Roma bašo Herdelezi phanle len ko vagonia bašo hajvania thaj palo ando dekreti taro NDH i policia legargja len ko "Herdelezeskoro uštipa".

Amen sar internacionalno Romani Unia - IRU šaj te zojrakera kaj i gili "Lela Pala tute" si purani romani tradicionalno gili . Ko jekh autori e muzikake, aranžamno thaj o teksti akale giljake si napendžardo. Odothar ikljola i decizia kote ni jekh na tromal te vakerel kaj akaja gili si individualno nekaskiri numa si akaja gili saste Romano kulturno amaneti.

Akaja gili šaj tromale te ovel sakoske thaj te istemalkerel la bizo limiti thaj na tromal ni jekh te rodel olake autorizacia. Numa bibahtake nesave persone kamen akaja gili te sikaven sar pli autorikani, numa trubul te džanel pe kaj akaja gili si purani tradicionalno romani gili. Oj si purani šelberšencar napalal. Akaja gili buvleste mukhela pe sar maškar i Romani populacia sar purani gili. Naseriozno si o faketi kote "neko" kamel te kerel autorizacia ko plo anav , a valjani te ovel gili sakone membroske tari Romani populacia.