Avgodromeske kip li 50 berpengiri historia o IRU del suporto jekhe kandidateske bašo amerikabsko president. “ O IRU si garvasiale so dela suporto e presidenteskere kandidateske Joe Bajden thaj e senatoreske Kamala Haris bašo president em vicepresidento ji Unime Amerikakere Thema “ vakerel pe ki notacia taro o IRU president Zoran Dimov. O IRU si I majpurani romani internacionalno organizacia so akceptirinel e Romen ki sasti lumia O IRU si le piro ofiso ko USA legarde taro vicepresidento ko IRU o Anatolij. I COVID Pandemia kergja e Romenge dopherdo stigmatizacia majbut ki Europa kote o bare zorale kanonia taro nesave presidential ko desave thema em sine notirime taro Amnesti International – O ekstremno nacionalistikane govermentia so sine suportime em taro administracia taro Donald Tramp, sine ko centro samaja taro phagipa ko manušikani niamia konketirime e koronavirusea kerde upral o Roma. „O IRU pakjala kaj I administracia taro Bajden – Haris nane te trainel dži kote o nacionalno diktatoroa am autoriteto ki Europa keren majodoriga o modaliteto taro diskriminacia uparl o Roma” vakerel o Dimov. “Asavke političaroa e themakere mediumia kergje I pandemia taro COVID 19 te keren majbari stigmatizacia e romane jekhinake. Sar egzamplo e hungariakoro premieri Viktor Orban kergja izolacia e Romenge taro plano ki amrtizacia taro COVID 19 ki them em kana sine pučlo soske kergja odova o portparoli taro Orban irangja ki rasisitikani forma” Ki pli retorika ko Kiev Ukraina ko 2014 berš o vicepresidento notiringja kaj e europakere govermentia si anto romane „fanatizmoa“ . Nan than savke natoleranciake. Nula tolerancia dasa. O ukrainsakoro premiero o Arsenij Jacenjuk o Bajden dophergja: „ O USA masjzorale kritikujnel sa akala aktia em atakoa jaudie ,ujal o Roma thaj avera” O dejba suporto ki kandidatura taro Bajden – Harsi ki USA o IRU vakerela: „I IRU si fundirime ko 1971 berš ko lumiakoro romano kongresi . Akana ki Amerika isi paše 1 milionia Roma tari Florida dži ki Kalifornia eb o bare devrialia em Teksas- O IRU sikavgja baro čakipa kana dikhlja kaj o Roma si notirime ki aktivno agenda taro Bajden – Haris ki nacionalno politika. Pakajaja kaj akava si lačhe signali tari administracia taro Bajden –Haris so dela saste sadisfakcia e Romenge sar ekstra etnikani gurpa. Sar jekh taro majpurane yaednice ki lumiakere sasoitnipa ki historia, em asavki l. Pakajava kaj ka čhivel pe agor o Roma te oven marginalizirime em ikavde taro sa o sasoitnipa trujal sa ikeren piro unikatno kulturakoro identiteti. O IRU pakjala kaj ka ovel le majabri kolaboravis tari adnministracia Bajden . Haris te šaj nakhavel o progresi so kergje ko vakti tari administracia Obama – Bajden. Ko vakti kana presidento sine o Obama e themakoro sekretaro Klinton thaj o sekretari Keri sako drom den sine legitimiteto e Internacionalno Romane diveseske 8-to April . O presidento o Obama ko jekh notiringja e akademik d-r- Etel Bruks, ko Komsdilo taro Holokausti ki USA. Udžaraja te kerel pe I administracia taro Bajden – Haris kote ka ovel notirime nevo Rom ko Memoriajlno ofisoa vash o holokausti ko USA. O IRU pakajala kaj I administracia taro Bajden – Haris nane te oven tromale sa ko vakti kana o ekstremno nacionalistoa em autoritetoa ki Europa keren majodoriga o modaliteto taro diskriminacia e Romenge . Dikhaja kaj si diskriminacia ko fundavutne manušikane niamia a i lumia iranel po šero ki rig jali forma ignoririba e problemoske. Jekhutne vakerdo si kaj e romane nacia ekstra ki Europa kote i situacia si seriozno . Sar jekh taro majekstremno agzamploa si ko desave thema i opandemia taro COVID 19. So kergje e Romenge. Alava lil taro IRU akceptiringja I Rejčel Valas specialno konsiliari ki presidenteskiri kampanja Bajden 2020 em I ambasadorka Ketrin Rasel.
Ko lil taro IRU Presidento Zoran Dimov, bešela: Nasikerav e organizatorenge si dengjen amen pajdipa te vakerav nekobor lafia savorenge. Mange si baro respekto em baht te ovav kotor tari akaja manifestacia kote so moldinena amari sasti buti si jereaja la beršencar. O IRU si jekhutni globalno romani internacionalno organizacia . Amen sem representoa sa e Romenge ki sasti lumiaKo momenti o IRU si le pire representoa, delegatoa taro 55 thema. Ki organizacia taro IRU i terminologia ”Roma” konektirinel em e Sinti, Manush, Kale Romanichane, Bojashia, Travelsia, Jenish em avera grupe sa o manuša so peste identifikujnen sar Roma. O IRU kerel protektiva ko identiteto em i romani tradicia Amen sem garvasiale ki barvali Romani kultura em tradicia so si sakote pendžarde. Angleder i Pandemija taro COVID 19 o Roma sine naformalno biznismenoa e, egzistirinen sine upral i funda taro naformalno reciklaža, muzičaria em aver artistoa. O Roma kergje napi te ikeren piro čorolikano dživdipaskoro standardo telal bari ekonomikani presia, bizo minimalno love trujal o riziko te nasvaljoven taro Covid 10 . Ko akala pare vaktia šaj te dikha kobor o manuša sine ki bibaht em olengiri buti phare resen sine dži ko love. I familia Valenzuela i Jovanka em o Rodrigo kergje bare aktivitetosamare kulturake em siem but garvasiale em garvasiali i diz da Sao Paolo. Me sium but bahtalo so avdive keraja utsavalkeriba e kulturake historiake em ritalno amare naciake so siem unime sar jekh em te resa dži ko amare prioritetoa. Akava si bari šansa te olva savore unime ki akaja organizacia em te kera buti, proektoa so si paše e kulturaja , kehliba, praktikanstvo , keriba hajba em aver aktivitetoa te paj ova majzorlae. Naiskerav e dende suportoske tari diz Sao Paolo em o suporto sar em bari bahtarin akale phursakoske.
Ko 30 septembro o IRU president Zoran Dimov, bičhavgja lil ko anav taro IRU dži ko Helsinki. I Internacionalno Romani Unia –IRU bičhavgja lil dži ko vice dizjakoro šerutno ki Finska Sana Vesikansa em ko direktori e familemnge em sociala Maarit Sulavuori thaj o finsko ministeri avrutne bukjenge Peka Haavisto. O president Dimov legarel I sama ki akomodacia e romansko em bugarsko Romenge ko Helsinki. Ko piro lil o rajo Dimov bičhavel naiskerin e Finskake em bašo Helsinki olengere kerde aktivitoteske upral o Roma. I situacia e Romencar ki Finska si jekh taro majčahe situacie ki lumia ko učo nivelo kote isi panda than te ovel majlačheste , sar nivelo akti so sikavel e beršeskoro raporto taro Nacionalno Ombdusmano 2019 . Berđencar I diz Helsinki em o Istintuto taro khangira ko Helsinki keren sine lačhi buti upreder o Roma , so si ko droma tari Romania em Bugaria. I diz Helsinki organiziringja urgentno akomodacia ko jevend taro 1 oktobro dži ko 30 aprilo em akutno sastipaskiri protektiva. Ko vakti taro o Covid-19, sine urgentno akomodacia em hajbe jekh drom ko dive ko nilaj 2020 berš. Aktno naagendakiri situacia ko mobilno Roma Ko septemvro o rajo Dimov reslja informacie kaj baro kotor taro Roma so si ko droma ki Europa nakhaven I rakj ko Helsinki ko phravde thana ki veš. Kana startujngja o jevend valjani sine urgentno akomodacia te ovel o sasto berš em hajbe jekh drom ko dive. O president Dimov vakergja kaj I diz Helsinki valjani te džan majodoriga e Institutea taro kahngira soske si len kavlifikujme em mobilno personali (proekto Hirundo) so šaj te den suporto e Romenge ki diveseskiri funda. Ko plo lil o IRU presidentovakergja kaj o IRU kerel zori em te arakhel forme te lačharel o socioekonomikano sitacia e Romenge pe droma, te aktivirinel len ko edukaciakoro procesi em buti te šaj egzistirinena pire familiencar. Ko plo liloro o Zoran Dimov akcentirinela kaj I Finska sar them membro tari EU trubul te kontaktirinel e themencar taro EU ekotar so avena o Roma (Bugaria em Romania) em te hulaven o love taro budžeti so dela o EU ki integracia e Romengiri te tiknjarel pe o numero e Romengoro so sip e droma sar ki Finska. O IRU kamel te kerel integracia akale Romenge.
O president Dimov sikavgja pakjiv kaj I diz Helsinki sig ka arakhel akomodacia akale urgentno aktenge taro Roma ko droma ko sasto berš. O antvorto tari diz Helsinki Ko antvorto ko lil tari diz Helsinki alo but sigate ko starti taro masek oktomvri. Ko lil vakerel pe kaj ka den majodoriga da suporto taro Instituti e khangirengoro ko Helsinki a ko jekh kana si ko pučiba o mobilno Roma I diz prependžarečakava momenti ko proekto Hirundo ko Instituti khangirengoro. O Helsinki ko lil dela antvorto kaj o thana baši akomodacia akale kategoria manušenge si dendi ko starti taro oktomvri. Em olengiri akomodacia ka ovel ko sasto berš. O Ministeriumi avrutne bukjenge tari Finska kop lo antvorto vakerela kaj ko 23 oktobri o IRU Presidentoi reslja antvorto taro finsko ministeri avritne bukjenge kaj ko akava pučiba so dengja o IRU si importantno em aktuelno , a I diz Helsinki si džovaplime ki akomodacia e mobilno Romenge ko Helsinki a o IRU ka bičhavel em liloro dži ki olengiri partia. O Ministeriumi avrutne bukjenge akcentirinel kaj promovirinela o statusi e Romengoro em aver paše pučiba so si ki konekcia e manušikane niamenge ko diferentno multirateralno konteksti sar egzamplo. Ko EU, Konsilo e Europakoro em UN thaj bilateralno e Bugarijaja thaj I Romania. O finsko amabasadoria ki Romania em Finska, ko jekh promovirinen ko diferentno multirateralno kontaktiam vazdibe I gind ko niamia e romane jekhinake em importantno integracia ko kolaboracia e legaripaja ewm o akteria ko NGO sektoro ko akala thema. P Ministeri avrutne bukjenge ka džal majodoriga ko plo aktiviteto. O Finsko ministeriumo avrutne bukjengje naiskergja e IRU-ske. Ko agor taro antvorto o finsko Ministeri avrutne bukjenge bičhavgja nasikeriba dži ko IRU sebepi so kerel but importantno buti o IRU ko progresia e statuseske e romane minjoritetenge ko lungo em tikno period.