O avgo nacionalno monumento COVID-19  e našavde dživdipaskesi kotor tari inauguraciono ceremonialo e neve presedinteske tari USA o Joe Baiden thaj nevoalusardo vicepresidento Kamala D.Haris.

Taro En Gilbert

Bilings, Montana – I Internacionalno Romani Unia – IRU sine maškar alusarde organizacie so sine representirime ko ceremoniali ko phrajbe ki inuguracia e 46-to presidento taro USA , o Džo Bajden thaj i vicepresidenti i Kamala Haris. O nacionalno memorijalo e našavde dživdipaske taro Covid 19 počmingja ko Vašington DC notaciajaj taro nevoalusardo presidento Bajden em vicepresidento Haris. Odova sine avgo memorialno ceremnoniali ikerdo ki USA bašo 400.000 viktimia taro Covid 19 sp ,iče dži akana tari pamdemia.

„Te šaj sasljara valjani te pamtina. Phare si desavo drom te pamtina ama šaj sasljara. Importantno si te kera odova sar nacia. Odoleske siem akate. Mašar o dive em I rakj te rošara o kalipa., trujal akava bazeni taro refleksie em te lipara odova so našavgjam”, vakergja o nevoalusardo presidento Bajden trujal o bazeni ko Linkoln, so sine rošakerdo taro 400 kilibardno sialice, dikhlo ko Vašington Lipar si začuduvačko scena so sine replika taro Unime thema a sa sikavdo prekal kilibarno roša em sine e khagirakere erziako nacionalno momenti . Odova sine legardo em tari nacionalno servis ABC sar informacia soske akaja ceremonia sine importantno e saste themake ki inauguracia.

Salde šov lokacie sine sikavde taro ABC konekciaja em I Nacionalno katedrala ko Vašington I bildingo “ Emper State” em o domorodno than ki Montana.

Odoja javin o Tom Rogers presidento ko Globalno domorodno kosilo GIC vakergja kaj o GIC em o IRU barabutne e Konsilea taroi plemensko lideroa  ko Karpersko plaina ko ofiso ko Montana , taro pleme Kušata tari Lujzijana em I Fondacia Šild ka len than ko Nacionalno memorialno ofiso ko našavde dživdipa taro COVID 19 em sine alusardo o fokuso ki sasti them.

O kongresmeni Sedrik Ričmond učo konsiliaro ko nevoalusardo presidento Bajden em o nevo direktori ko Ofiso ko Parno kher sine konkluzno te vakerel kaj o domorodcia jekhina “ te len tan “ Ko nacionalno monumento našavde dživdipa taro COVID 19”.

O domorodno jekhina na salde ko USA numa ki sasti lumia sine napropocionalno viktimia taro COVID 19 vakergja o Rogers so si taro Blekfit ki Montana. “Alusargjem I lokacia Klif soske isi duho em historia so kerel pe notacia. Akate ko vakti tari infekcia taro variola vera ji 1850 berša 15 askeria rtari Vrana jana havgje kaj si nasvale em inficirime phanle pire grasten em frdingje pe tari karpa ma te inficirinen pe narodo kana ka iranen pe.

Vakergja ov “Roš pakjavipaske” sine legardi tari Internacionalno Romani Unia em o Globalno domorodno konsilo trujal čaćho vbizuelno bergo sikavdo ko TV. I Taša Matuin terno IRU ambasadori legarel sine o flago taro IRU “ O domordcia o kale thaj o špancia marginalizirime jekhina soske,  sine najastarde taro COVID 19 našavibaja pire paše manušen. E kulčtuirakiri presia taro anašavde amare manuša si but baro. Vakergja o Matuin. Sar o Roma agjaar o nevoalusardo vicepresidento , Kamala Haris si tari India “Kamala” si lotosovo luludi ki sanskrit čhib so si em o darhi e romane čhibjake. “ Amen sar Roma, pakaja kaj amare manupa si lošale so I kamal haris te del sovli sar viceperesidento e amerikakoro . Amara parapaopa aven tari jekh them isi amen jekh a jekh kulturakere em tradiciakere darhie em jekh a jekh DNK. Ko amare tradicie džanaja so si Devi kamala- Odova si abro anava amenge” vakergja o terno IRU delegato ki pli notacia . „Avilem erat sar nacia mazumi te da respekto em pativ okola so mule amare phure , amare dada, daja, partneroa em nane amncear ajate” vakergja o nenvoialusardo vicepresidento Haris angleder te rošarel pe o bazenti Kinjik so reflektirinel pe sine "But“masekoa siem sine bibahtale . Erat da ama sasljara amen. Vakergja oj. „Miri pakjiv si te molina amen em te ikljova akalestar majgogjaver te arakha o momentia em te lipara jekh jekheste majbuteder,. Vakergja o vicepresidento, I Tapi Matuin vakerel kaj “ Ko 6 januari dikhle o simbolia tari natolerancia ko Kapitol Hall Nikana na dažngjum kaj ka dikhav odova momento insipirime taro nacistikani parila “ Kamp Aušvic” ko komore tari USA demokratia, Ko avgusti 1944 berš upreder  4.300 amare Roma sine mudarde.

Pali akaharin taru Francisko Kali Cej specialno raporteri taro UN manušikane niamenge o delegatia taro IURU em o direktori taro globalno domorodno konsilo Rain Lovel dengja raporto soske si diskrimninirime o Roma.

„I Inauguracia taro Bajden em I Haris si jekh nevo nacionalno dromaripa, Numa ki maškar tari I panmdemia so buteder amerikancia si bibahtale soske mule lendar but paše manuša akana ka nevikera amaro savala te šaj barabutne te kera buti amare themake, te čhivel pe asgor e pandemiake em te kera bahtali amari nacia” vakergja o direktori taro Presidenteskoro komiteto o Pili Tobar.

Formiringja pe i jekhto Nacionalno politikani romani partia ki Italia taro trin Romane aktivstia džuvlja so lungo berša kerena buti sar aktivistia bašo manušikane niamia em konektirime ko aktivizmo mujal i diskriminacia . I Paria „Mištipa“ formirimi si ko 4 Decembro 2020 berš ko Lančiano Abruco. Ko jekh o „Mištipe“ ikljola tari Unia e domorodno dizutnenge ki Italia em italiensko Roma angleder 1300 berša so ikljona taro antičko Abrucezi thaj o Molisani.
I Nacionalno politikani partia e Romengiri thaj Sinti „Mištipa“ si sar antvorto e faisalkeribbaske o problemi na salde ko kulturakoro em socialno , numa thaj politikane so na sine ki Italia. I čačutni informacia si kaj o pluralizmo ko ofisi e neve partiake si Romane džuvlja. O aktivitetoa si jekhipa maškar o murša thaj džuvlja . Maripa mujal i diskriminacia em natolerancia taro Roma thaj Sinti. Presidento e pariakoro „Mištipe“ si i Giulia Di Rocco ko jekh so si IRU membro tari Italia. Vicepresidento si i romani aktivistka e Virdžinia Morelo, a generalno sekretaro si i Antoa Gvarnieri.

Link: http://www.corrierepeligno.it/giulia-di-rocco-presidente-del-primo-partito-politico-rom-e-sinti/26230/?fbclid=IwAR0ALClqNFzgZd5vVJRA9YrYaZ3jGkAGZws1R4M_Y4dRwgvZ_BJISvyOgSk