Ko vakti taro Dujtoo lumiakoro maripa thaj oo genocide e Romengoro so kergja baro zijani an I Litvania so mukhlja dukhavina ki memoria ko Roma. Ko 1942 I nacistikani Germania so okupiringja e Litvania kote kergje masovnikano astrariba e Romen , ola sine deportirime ko konc logoria thaj keren sine buti ki Germania thaj ki Francia, Paše milja Roma sine deportirime tari Litvania em pobuter olendar na irangje pe khere.

O Roma sine mudarde em ki teritoria tari Litvania . Pobuter Roma sine mudarde ki teritoria taro Pravieniška, thaj ko pašiša taro Švenčionis. Ko dokumentia arakhle si faktia so sikavena kaj buteder Roma taro Vilnus si mudarde ko Kirtimai, a o numero nane pendžardo. I okupacia tari nacistikani Germania an I Litvania , mudarde si majhari 500 Roma jail paše sako trinto litvansko Rom. Pendžarde si kaj o nacistoa mudarena sine familie taro travelsia Roma so arakhena len sine pe droma. Numa odova na sine akcentirime ko dokumentia em raportia thaj odoleske šaj odova numero te ovel panda but pobaro. Sako berš ko 2 avgusti o litvansko romane NGO notirinena o dive taro Romano holokausto, Barabutne e ofisoa taro nacionalkno minjoritetoa ko Govermento tari Republika Litvania keren zori te šaj o dive 2 Avgusti te ovel maškar avera dive sar memorialno dive. Del pe propozalo resarinaja te promovilinel pe maškarkulturakoro dialogo, te šaj bajrola o transparentno st thaj tolerancia ko sasoitnipa e romane kulturake resarinaja majbari intergacia , maškarhaljovipa , edukacia e romane kulturake thaj historiake.

Link: http://www.romuplatforma.lt/en/holocaust/

 I FIlomrna Franc dikretno dživdinel sine ko vakti taro teroria taro nacistia  sine deportirime ko konc logoro ko Aušvic našavgja paše sasste familia . Odoleske vakerela e terne generacienge . Akana olate si la 100 berš.

Oj ko liko si but majterni . Odova si fakti kana dikhena e Filomena Franc. Oj but sigurutetno tegrjool  em bešel ki olakiri sofa krem kolorea em dikhel bare setaja kana pučena la sar hošinel pe ko akala posebno divesa, olakoro 100 bijando dive oj vakerela “ Šun mo papo da dživdinel sine odokhare”

Asala ki šala numa palem siam bibahtake. Soske I Filomena GFranc salde haričaske našlja taro meripa sar terni džuvli. Paše sasti oleskiri familia sine mudarde ko Aušvic . Taro olakere enja phralja thaj phenja salde oj em jekh phral ačhile dživdie.

Link: https://www.deutschlandfunkkultur.de/philomena-franz-ueberlebende-porajmos-100.html