I istoria notirinela kaj pobuter taro 500 berša o Roma sine roboa an I teritoria tari avdisutni Romania.

Paše 5 vekoa olengere roboovlasnikoske ola kergje bare profitia  sar so si gazdia phuvhake, feudalcia, aristokratoa, opatia ko khangira . O status e Romengoro sine status taro manuš robo , apsolutno telal o pre taro bare raija em legaren sine lengere dživdipaja.

Palo 1500 berš so trujal o numero e robongoro drastično tiknilo ki katoličko thaj protestansko Europa , soske roboa sine legarde sa prekal o okoeansko kolonie  te keren buti odothe – o robovladetelstvo ko romaniakoro thagaripe sine baro . “Ko 16.17.18 veko sine šaj jekhutni them an I Europa so sine len klasa manuša notirime sar “robora” vakerel o profesori Dr Konstantin Balecanu.

O kanonikane tekstia kote si liparde prekal duj denominacia sar robora ili sar Roma akcentirinela pe kaj si biame sar robora, kaj sako čhavo bijando tari daj robo ov da sir obo kaj lengere gazdia si len niami ko lengoro dživdipa jail meripa thaj sako rom so nane le rajo si teljakrkerdo telal I them thaj si themakoro robo.

Ko 1600 berš jekh Rom sposobno sine moldime sar jekh gras. Ko 1682 berš jekh Rom sine moldime kobor jekh grasni thaj duj tikne grastora –ždrebia. Ko 1760 berš trin Roma sine moldime sar jekh kher, a ko 1814 berš o Snagovsko manastiro bikinel sine jekhe Rome bašo 4 bikoa. Sine elementia kote e Romen bikinen sine  prekal olengoro pharipa thaj trampinenpe sine jekhe burake avgin jail em den pe sine po desavo droom em sar gratis bakšiši nekaske.

Link: https://vvv.europeana.eu/es/blog/roma-ropstvo-u-Rumuniji-istorija

O Vibke Judit tari organizacia Pro Azil vakerela kaj  sako minuta

Isi telefonsko rodaripa tari Rusia. „O manuša pučena sar te ikljon tari them. Kana notiringja pe I kotorvali mobilizacia an I Rusia odova notirina le ekstremno sar ko socialno netvorko thaj amare perosnalno konsiliaria “ vakerela o Judit ko intervju bašo DW.

O nacionalno ofisi bašo migracia thaj azilantia (BAMF), so si kotor taro Germansko ministeriumi andrune bukjengethaj si džovaplimo bašo rodaripa azili an I Germania. Ko rodaripa taro DW ov vakergja kaj kaj akava berš paše nane but baro numero rodaripa azili taro rusko dizutne ki paralela persi beršea.

Dži akana sine paše 1.800 rodaripa azileske , a ko 2021 berš sine paše 2.300.

Ni o maripa mujal I Ukraina so startujngja ko februari na kergja te bajrol o numero taro okola so rodena azili. O Maksimilijano Kal portparoli ko Germaniakoro MVR vakergja kaj I praktika aniba decizie taro BAMF okolenge so rodena azili tari Rusia si trampime taro masek april  thaj akana “ salde ten a manglja te džal askeri” si akti so šaj ačhol em rodel azili. Trujal odova o rusko atako upral ki Ukraina ko februari , 438 rusko themutne si primime upral humanitarno funda. Odothe preperena membria tari opozicia jali žurnalistia.

Link: https://www.dw.com/mk/azil-za-ruski-dezerteri-vo-germanija/a-63238901