O guvernero tari South Bohemia o Martin Kuba (Dizutnengiri demokratikani partia - ODS) thaj o guverneri taro regioni Pardubice Martin Netolicki ( Čehiakiri socialdemokratikani - ČSSD) ko vakti tari TV programa ko CNN Prima News so sine ko 21 aprili vakergje kaj “specifično grupa” manuša teleperavena o kanonikane beneficie so avena ki Čehia tari Ukraina. Trujal so ni jekh olendar na istemalkergje o lafi “Roma” ko vakti tari I emisia , sine klar dendo dži ko džanlipa  kaj kerel pe lafi bašo naušutne Roma so našena tari rusiakiri agresia an I Ukraina.

I sasti programa startujngje reportažaja taro romane našutne so dživdinena ko šatoria ko Regionalno centro suportoske baši Ukraina (KACPU) ko kavrti  ki Praga anavkerdo sar Visočani. O duj guverneria odolea džana majodoriga e retorikaja tari natolerancia mujal o romane našutne so počmingja la o Moravsko – šlezisko regioni o Ivo Vondrak, so angluten šubikergja e Romane našutnen tari Ukraina bašo čoriba.

Tari I policia vakerena kaj na trubul sine te opservirinen akava akti. O sreveri haberenge Romea.cz vakergja kaj o romane našutne automatsko si segregirime taro čehiakoro špersonali taro sa o avera našutne ko centro suportoske e našutnenge ki Ostrava.

Link: http://www.romea.cz/en/news/czech/czech-regional-governors-accuse-romani-refugee-ukrainians-of-abusing-aid-in-the-czech-republic?fbclid=IwAR3GaKNQ2fQyCWV2KMPU1JKrwOKkE8SFTMejANQdhi6GJCBqX0Zslw7kDWQ

Buteder Sinti thaj Roma so ačhile dživde taro o genocido trainen sine baši pire bibahtale momentoia deceniencar palo agor taro nacionalsocijalizmo. Ko agor taro traiba em tišina tergjola sine ko starti hramosaribe e neve istoriake.

Faktea I istoria taro po Roma thaj o Sintoa so sine karakteristično genocidea, o koncepti “uštipa” valjani te havel pe sar antvorto e thaneske kote smetinela bašo nahumano thaj atakojme.

O uštipa sar solidariteto

Sistemsko, themutno genocide thaj o muadripa sine but fatalno buteder dživdipaske. Pervdo si o tromalipe buteder grupenge em individualcoa. Tari akaja perspektiva taro o viktimia bukvalno reflektirinel pe ko romano vokabulari bašo o „Porrajimos“, so si forma taro holokausti em si sar “kotorvalipe”! Ko jekh momenti em reflektirinela I segregacia so sine kotor taro nacionalsocializmi: o manuš sine korkoro, hulavde tari familia , amala. Pobaro kotor taro o sasoitnipa.

Odoleske o Romano aktivizmo o uštipe sikavel kaj nakhavela o egoistikane mangipa  bašo opstanok thaj sikavel o nachidiba taro solidariteto avere manušendar , jekhipa,  hoš tari empatia e namanušikano sistemi hulavipa hajbe, te kurtalirinen jekhe javere taro o meripa sa odova ki forma taro uštipa.

O Rejmond Gureme (1925-2020) si heroi jekhe asavke storiake taro uštipa: ov našlja enja droma taro diferentno logoria ki Francia kote sine internirime. Ov palo odova gelo ko francusko askeri uštipaske em marel pe sine ko tromačlipa e Parizeske.

Hari pendžardo akti si o uštipe e Romengoro ko 16 ,aj 1944 berš ko konc logori Aušvic – avdive pendžardo sar “Dive taro Romano uštipa”