O logoro Aušvic - Bireknau  (Auschwitz -Birkenau)  sine majbaro nacistikano konc logori baši masovno eliminacia e manušenge.

Arakhela pe ko south tari Polska . 50 km paščimale tari diz Krakov em 286 km tari Varšava.

O anav reslja le premal o diz Osveta (Garazi) so an i germanski čhib si Auschwitz.

Pali germansko okupacia e Polskake ko septembro 1939 berš i Osveta sine akceptirimi sar germansko teritoria thaj o anav sine irame ko Auschwitz

Ko akava konc logori sine deportirime 1,3 milionia manuša tari sasti Europa.

Majbaro kotor taro viktimia sine mudarde kana resen sine ko logori ko komore bašo plini ko Auschwitz II čhijbaja o cikloni B plini.

O aver mule taro sistemsko bokh, phari buti, egzekucia thaj medicinsko eksperimentia Mašak o mudarde sine em 19.000 Roma so sine mudarde ko juli 1944 berš.

O šerutno e logoreske Rudolf Hes ko krisiba ko Ninberg vakergja kaj ko Auschwitz sine mudarde paše 2.5 milionia manuša.

UNESCO  akava kampi ko 1979 berš notoringja le sar kulturno lumiakoro akto telal anav “Auschwitz-Birkenau –  germansko nacistikano konc logori mudaripaske"

O logoro si tromaldo tari rig e 322 divizia tari Rusko Armia ko 27 januari 1945, Ko logori sine arakhle 348.820 muršane odlea em 836.255 džuvlane so sine e viktimengere.

O dive taro tromalipa taro Aušvic o 27 januari si notirime em sar "Internacionalno dive ki memoria e viktimenge taro Holokausto".

Ko vakti tari okupacia trujal 8.000 Jaudie em 32.000 sine zadušime, strelime ko Jajnicia jali mule ko korkoro logori. O logori sine aktivno taro oktomvri 1941 dži ko juli 1944 berš.

O jekhto logorašia sine Jaudie taro Beograd so 8 thaj 13 dekemvri 1941 sine legarde a olemgoro numero sine 5.281. Anibaja e Jaudien tari Banjica, Šabac, Niš, Kosovska Mitrovica, Novi Pazar , Raška , našuthen taro Beograd em maškarutni Europa, o numero taro logorašia ko periodi maškar 8 dekemvri 1941 em dži ko agor e masekoske april 1942 reslje 7.000 kotar so 6.400 sine Jaudie a 600 Roma.

Inače o jevend 1941/1942 sine jekh taro majšudre, Maškar o dekemvri em mart, 500 logorašia mule taro šudro , nasvalipa em bokh.

Ko pavilioni no 4 arakhel pe sine i kujna kote so kerel pe sine o hajbe. Ko dive o obroko sine sar pani, sano čaj, bajato čorba tari armin ili kompiria em hari mumurezeskoro maro.
O eliminiriba taro logorašia kerel pe sine ko phravdo than maškar o pavilionia no 3 i4.

O Roma ko logoria sine ande ko dekemvri 1941 berš sar grupa taro 500 Romnja čhavencar. Ola sine čhivde ko pavilioni no 2 . Olendar 60 mule ko vakti taro jevend taro šudro em nasvalipa.

O aver kotor sine tromaldo ko periodi jauari - mart 1942 berš soske prekal pire amala em paše familia resle te sikaven dokumenti kaj ola bešen ko Beograd, thaj nane sar roma nomadia - bizi adresa. I agorutni grupa Roma sine mukhlo taro logori ko april 1942 berš.