O progresivno trendi taro ancionalistoa em olengiri ideologia si ki bari ekspanzia ki Europa. Semitizmo, anticiganizmo , policijakiri brutalnost , getoizacia diskriminacia ko sa o elementia , garavdo telel o paravami taro kanonia, bibahtake si sakodivesa ki romani jekhin. Odova kerel i romani jekhin si buteder problematično em pharo periodi so anel dži ko pučiba o opstanok e romane jekhinake sar majbaro minjoriteto ki Europa.
Manga te vakera jali na okola so legaren i politika ko sa o thema so si membria ki EU isi len sakodive žurnalistikane informacie ko phagiba o kanonia em niamia ko Roma. Kana kerel pe lafi baši teritoria ko Balkano nane khanči pošukare em šaj te avel pe dži ki konstatacia kaj isi bare problemoa taro realizacia internacionalno rezolucia dži ko phagiba kanonia vandalizmo em policiakoro brutaliteo ko Roma. Akana sig kerdo incidento ki Bitola, Makedonia si jekh taro egzamploa so ulo e Romencar. Ajkalea isi li faisali ko Romano pučiba. Na! Palo odova akate na agorkergja sa em sine faktia kote sine antiromani retorika ko komentaroa mujal o Roma ko socialno netvorko , slike taro protestioa em bičhavipa daravina premal o manuša em grupe so kergje protestoa, pčresia upral o NGI taro izvesno Zoran Hristovski. Trubul li akaleske te trainel pe?Jali palem te vazdel pe o hango?

Link: https://romanolil.net/2020/09/26/sindrom-ili/?fbclid=IwAR0rjX8aWuKceTM9pUIJyeA-m94NO19eGUQ4kvPvF8jzy4IzHihNsmeUlUg

Sikavibaja sekiracia sebepi nasikavipa o gemocido upral o Romaangja te kerel pe majbari diskriminacia, segregacia buteder ki Romani jekhin panda akceptirinel pe avdive em akceptirinenea džovaplipa te kontiririna ko sa forme taro rasizmo em diskriminacia (akti 4 thaj 7 tari IHRA 2020) Ministersko deklaracia , akti 3 tari Stokholmsko deklaracia), IHRA akceptiringja la I bukjarni versia bašo anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia:
Anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia si manifestacia ki individualno aktia, em institucionalno politika em praktika ki marginalizacija,inkluzia, fizičko terori, devalvacia e romane kulturake, stili dživdipaske em natolerantno retorika mujal o Roma , em aver percepirime persone em grupe, stigmatizacia jali terori ko vakti taro ancizmo, em avdive pendžarde terminologia “Cigani”. Akava legarela primal tretmano mujal o Roma, akcentirime sar nathemakiri jekhin em konektirime ko pežorativ forma stereotipoa, em bangi refleksia so si sar specifično forma taro rasizmo. Te šaj I IHRA kerel piri buti te athinel akava: Anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia Isi šelberšipaja. Ov sine majbaro elementi ko politike bašo genocide em eliminacia e Romenge kerde taro Nacistia em aver antifađistoa em ekstremno nacistikane partenroa so kergje odova akti.
Anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia na agorkergja e nacistikane eraja em džala majodoriga te ovel centralno elewmenti ko sa o teroria so si kerde upral o Roma. Trujal o aktiviteto taro Unime Nacie , Europakiri Unia, Konsilo e Europakoro , o OBSE em aver internacionalno ofisoa , stereotipoa upral o Roma nane delegitirime jali diskreditirime but energičnoem odoleske odola aktia isi panda em ačhovena . O anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia si butnivelengoro fenomeni so si buvljarde ko sasoitno em politikano akcepcia.
Odova si importantno barikada ki konkluzia e Romengoro ko sasto sasoitnipa em te čhinave o Roma te oven olen jekh a jekh tretmano šajdipa em profitabilno socialno ekonomsko leiba than, Ko jekh o IRU ko plo Parlamentarno bešipa angja konkluzia ma te kerel pe aver formulacia anti-ciganizmo / anti –romani diskriminacia ki aver forma e definicijake.

Link: https://www.holocaustremembrance.com/resources/working-definitions-charters/working-definition-antigypsyism-anti-roma-discrimination?fbclid=IwAR3WfqJS9f7N_1gcYlR7Bg7gUSnUJUg43cdpQ04nLeNjpWO0XC6GVI7UNi4