Политика

Ромски Демократски Сојуз - РДС анализа (прв дел) - Зошто Ромите се борат за правична Рамковна застапеност во вработувањето, а не според гаранциите од Уставот?

Македонско (странскиот) изум: „Рамковен Договор„ според менталитетот на граѓаните во нашата држава стана како еден вид на „општествен„ Куран или Библија меѓу нас! Каде и да „закочи„ работата одма се „фаќаме„ за Рамковниот и правична застапеност. Менталниот склоп на здрав разум сеуште е спакуван во нашите „затворени умови„ и не се трудиме да се резонираат работите од општ човечки карактер и резон, него одма се „шлепаме„ и фаќаме компарации со процентуална застапеност.

Но зошто не се насочиме според Уставот и неговите гаранции? Еве например да го погледнеме членот 9 од Уставот на Р.С.Македонија кој вели:
II. ОСНОВНИ СЛОБОДИ И ПРАВА НА ЧОВЕКОТ И ГРАЃАНИНОТ
Граѓански и политички слободи и права
Член 9
Граѓаните на Република Македонија се еднакви во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското уверување; имотната и општествената положба. Граѓаните пред Уставот и законите се еднакви!

Значи сите сме еднакви без разлика на се! Без разлика на која националност припаѓаме тука сме сите исти. Логично значи не треба нит процентуална застапеност, нит барања за негова примена и слично. Република Северна Македонија потребно е да даде еднаква шанса за сите, а не например ние Ромите да бараме некој проценти на административна застапеност од можеби, 2, 3 или незнам колку проценти!. Воопшто не е потребно да ја следиме таа патека, туку барањата да се насоќчени од основата на Уставот на Р.С.Македонија.

Замислите ваква состојба кога би функционирало во некои други светски држави. Колку би звучело глупо и нелогично. Например во САД кога би се спроведувала македонската логика. Во државната администрација според „македонска изум на Рамковен„ јавната администарција би била: Американци 50 %, Канаѓани 20%, Мексиканци 7%, Шпанци 6%, Италијанци 5 %, Кинези и Јужнокорејци 4% Ирци 2% Афроамериканци 6%, Навахо индијанци 2%. Апачи 2%, Сиукси 2%, Ирокези 2%, Ескими 1% , Амиши 1%....

Втор момент е исто така интересен. Официјален и едниствен службен јазик на цела територија на САД е Англискиот јазик. А сите знаеме дека на американскиот континент 35% од севкупното население зборува и на шпански - мајчин јазик, но тој во официјалниот протокол ни „Ш„ од шпански, А сепак Америка е најдемократска!

Нејсе ... Паралели има мал милион, но каква порака е потребно да се извлече?
Ете дали држи логиката? По што сме ние посебни па да се „двоиме„? Но анализата на РДС ќе продолжи... (продолжува)

Ставот на текстот преставува личен став на РДС и е надвор од уредувачката политика на Веб порталот Рома Тајмс

Депониските диви населби – во пеколот на Скопје

Еден од најгорливите социјално-еколошки проблеми кои со децении го мачи Скопје се импровизираните живеалишта во градов – Вардариште, под Калето, Керамидница.
Само во Вардариште, од каде постојано гори и чади, живеат околу 400 Роми. Низ цела Македонија во градовите има вакви Ромски импровизирани населби, пишува „О2 Иницијатива“.

Од аспект на загадување проблемот е масивен. Од аспект на социјала е ужасен. Дел од овие лица се т.н. фантоми, лица без документи, дел се дојдени од Косово. Во 2011 утврдени се 441 „фантоми“ во земјава, а годишно се решаваат само околу 30-50 вакви случаи.

Децата кои не одат во училиште се првите изложени на ужасното загадување од импровизираните живеалишта, од горењето на гуми и друг отпад во зима за греење, од бизнисот на палење на кабли за да се дојде до бакарот, што се продава на црно (1кг за 200 до 300 денари).

Други собираат пластични шишиња и картони кои ги продаваат во откупните центри за отпад, (за 1кг пластични шишиња се добиваат по 13 денари, за една голема вреќа пластични шишиња се добиваат околу 220 денари).

Неофицијално: Во најавената чистка од Заев, се ниша ли и фотељата на единствениот министер Ром?

По завршетокот на првиот круг од Претседателските избори во државата , и според перцепцијата на главните од СДСМ, дека ја разбрале пораката од народот, и дека е најавне чистка во нивните редови и коалициони партнери веднаш по завршетокот на вториот круг од претседателските избори.

Според текот на настаните веќе започнаа со наќања кои би можеле да бидат тие на таа листа, меѓу ромските познавачи на политичките случувања, веднаш започнаа со разгледување и на таа опција и дали во таа „чистка ќе бидат опфатени и некој ромски имиња.

Поточно ако се зане дека ромските коалициони парнери на СДСМ беа скромни во своите барања за високи позиции, т.е. нема некои звучни функции (директори на институции, јавни претпријатија и сл) , едниствено како опција неофицијално започнаа да се шират информации дека е можно и едниственото министерско местосо кое раководи Ром може да биде и тоа земено!

Реално и самото министерство (Министер без Ресор), нема некоја помпезна улога во Владата, фали уште ова да биде земено и тогаш Ромите според владината хиерархија ќе бидат една НУЛА . Тоа би ја покажала уште повеќе индолентноста на овој состав на Владата кон Ромските прашања.

А искрено кажано и самиот сега поставен министер Ром ќе биде само едно жртвено јагне од страна на Владата како порака да ги дисциплинира„ индолентниот ромски електорат, кој очигледни апстинираше во првиот круг на претседателските избори. Но апстинираше и со право, затоа што од многу ветено - многу (скоро ништо) сторено.

И сега ни крив ни должен Музафер Бајрам ќе го јаде стапот. А човеков реално кажано најмалку е виновен, од причина што многу малку време е на таа функција за да покаже некои резултати.

Ама пусто мора да е некој „себеп„. Но ако е вистина сево ова тоа значи и вклучување на алармот со натпис „Колку вреди вистински Ромот во оваа држава?„
Ова е за памет и на тие ромски партии кои се во коалиција со власта!

Традиционален Ромски Суд (Romano Kriso)

Крис (Ромски: Крис) или Крис-Романи е традиционален суд за решавање на конфликти во културата на филијалата на романот на Ромите. Терминот произлегува од грчкиот јазик, "κρίση" (пресуда). Таа е клучна институција за спроведување на ромскиот законик (Romani: romano zakono; zakonuri) во рамките на Романипен.

Се разви во областа на денешна Романија, за време на ропството, како судска институција на локалните Роми, со цел да се спроведе кохезијата на заедницата и нејзината внатрешна рамнотежа. По укинувањето, од половината на 19 век па наваму, многу ромски Роми емигрирале во остатокот од светот, носејќи со себе крис како дел од нивниот културен багаж.

Повеќе или помалку формални постапки постојат и меѓу другите ромски гранки. Некои Роми не-Vlax ја прифатија оваа институција, како Drzara од Шведска (првично од Србија), во контакт со локалниот Kalderash.

Крис ги опфаќа прашањата кои вклучуваат само ромски партии, бидејќи оние кои вклучуваат и не-ромски партии ги третираат не-ромските институции. Во резолуцијата на Ромите, таа се користи како последно средство. Многу нерешени прашања (ако нивната гравитација не бара крис очигледно од самиот почеток) се решаваат неформално преку вклучување на други членови од локалните заедници.

Ова може да биде во форма на дивано, неформално собирање на лидери на клан од конфликтните страни и други локални влијателни и почитувани Роми (присуството на самите партии не е задолжително). Ако сметаат дека е можно одредено порамнување, ова се однесува само на препорака. Доколку страните се уште не се согласат и прашањето останува нерешено, Крис се свикува како формален инструмент за решавање на споровите.

Иако обичаите варираат во согласност со локалната традиција, основната форма на Крис ги вклучува спротивставените страни кои ги апелираат до krisnitorya (еднина: krisnitori, исто така и во други варијанти, krisnatory, krisari, krisatore), почитувани Роми назначени од комунистички акламации за претседател Крис.

Бројот на krisnitorya е чудно, обично помеѓу пет и единаесет. Другите членови на групата што не се директно вклучени во конфликтот може да учествуваат со презентирање на сопствени изјави за природата на конфликтот или за карактерот на вклучените страни.

Дебатата се одржува само на ромски јазик, со правен регистар, инаку неискористен во секојдневниот говор. Со цел да се засили веродостојноста на комуникацијата, различни заклетви се земаат во името на предците (ромски: магла) или други културно моќни слики.

Пресудите на Крис се дизајнирани да го одржат интегритетот на ромската заедница и да го поддржат Романпен. Нејзините постапки се ориентирани кон зајакнување на kintala (рамнотежа), важна идеја на Романпен. Сметајќи дека не постои апсолутна вистина (како срамно општество, за разлика од обично локалните неромски виновни општества) и секоја партија има своја вистина, krisnitorya бараат главно да го вратат меѓусебното почитување меѓу инволвираните страни. Нивните конечни одлуки треба да ја разгледаат идната хармонија, бидејќи според нејзиниот успех и издржливост на време, ромската заедница ќе размисли дали тие продолжуваат да бидат квалификувани krisnitorya. Ако се заклучи дека се случила нерамнотежа и нејзината природа и гравитацијата го отежнуваат враќањето на рамнотежата со помирување, се разгледуваат и репарации и казни.

Тие може да се движат од парични казни (ромски: глаба) платени од страна на виновникот за оштетената страна, на виновникот да биде прогласен за марим ("нечист") за одреден временски период и прогонет (ромски: shudine / chhudine) од заедницата. Временскиот период може да биде фиксен, или додека виновникот не ја плати казната или ќе го врати поранешниот статус кво. Најекстремната реченица е ромската личност да биде прогласена за марив за цело време и на тој начин трајно исклучена од ромската заедница, ужасна судбина кај Ромите. Во изминатите времиња, смртната казна е, исто така, можна казна во некои ромски групи, иако не е познато дека биле практикувани многу долго време. Ако сите партии се прогласени за виновни и се платени парични казни, обично тие се даваат на сиромашните Роми.

Исто така, казната може да вклучува и неплатена работа за локалната ромска заедница. Оштетената страна, исто така, со цел да го зајакне рамнотежата и да ја врати хармонијата со виновникот, може да се откаже од дел од репарациите на кои им припаѓаат. Одлуките на Крис се дефинитивни (не постојат повисоки ромски судови) и тие се наметнуваат од моралниот притисок на ромската заедница.

Во Романија, во јануари 2008 година, околу 500 krisnitorya го иницираа Европскиот комитет на ромската Krisnitorya.