Едукација

На Филолошкиот факултет во Скопје, Мрежата за системски и трајни решенија го одбележа Меѓународниот ден на Ромскиот јазик 5-ти Ноември со академски час „Унапредување на Ромскиот јазик и литература„

Денес при Филолошкиот факултет „Блаже Конески„ во Скопје, поповод за Меѓународен ден на ромскиот јазик, РДИЦМ и Мрежата за системски и трајни решенија на Ромската заедница во Р.С.Македонија потпомогнати и од Владата на Р.С.Македонија го одбележаа овој значаен ден.

По интонирање на македонската и ромската химна и прикажување на мал документарец за ромскиот јазик, свои поздравни говори имаа Агим Нухиу. Зам.мин. во МОН. Љатифа Шиковска пратеничка во Собранието на Р.С.Македонија, Деканот при филолошкиот факултет проф. Владимир Мартиновски како и координатороот на мрежата Зоран Димов.

За време на академскиот час кои го водеа м-р Даниел Петровски, м-р. Севдија Д.Абдулова и и спец предавач д-р Суми Јусуке од Јапонија.

Тие говореа како да се изнајде најдобра начин да се официјализира и да се отвори катедра по ромски јазик при филолошкиот факултет во Скопје и унапредување на Ромскиот јазик и литература„. По предавањето се отвори дискусија на овие теми.

На крајот од настанот беа доделени десет плакети на индивидуи и институции кои се потрудиа да дадат свој полн придонес во залувуввање и унапредување на ромскиот јазик. Организаторот се потруди и да има изложбен перформанс преку визуелни банери чија содржина е со историјатот за значењето на Ромскиот јазик кој ќе останат во холот до следната недела за да можат студентите од УКИМ да се запознаат подобро со Ромскиот јазик и литература.

Link-https://www.facebook.com/B1televizija/videos/383698244064180

Отворен Конкурс за доделување на 920 стипендии за ученици Роми во средните училишта во учебната 2023/2024 година

Министерството за образование и наука за учебната 2023/2024 година ќе додели 920 стипендии во четири категории за ученици Роми запишани во прва, втора, трета и четврта година од јавните и приватните средни училишта во Република Северна Македонија.

Во првата категорија 270 стипендии во висина од 000денари месечно по ученик, а кои постигнале успех од 4.50 до 5.00 во последната учебна година;
Во втората категорија се доделуваат 320 стипендии во висина од 300денари месечно по ученик, а кои постигнале успех од 3.50 до 4.49 во последната учебна година;
Во третата категорија се доделуваат 180 стипендии во висина од 1.700 денари месечно по ученик, а кои постигнале успех од 3.00 - 3.49 во последната учебна година;
Во четири категорија се доделуваат 150 стипендии во висина од 200денари месечно по ученик, а кои постигнале успех од 2.00 - 2.99 во последната учебна година.

КРИТЕРИУМИ ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА СТИПЕНДИЈА

За учениците Роми од прва, втора, трета и четврта категорија стипендиите ќе се доделат согласно следните критериуми:

1) да се редовни ученици запишани во прва, втора, трета или четврта година во јавните и приватните средни училишта во Република Северна Македонија;

2) да не повторувале во претходната учебна година;

3) да не се корисници на стипендија од други институции/установи или фирми;

4) да се припадници на ромската заедница; и

5) да се државјани на Република Северна Македонија.

При селекцијата на стипендии за прва, втора, трета и четврта категорија предност имаат кандидатите кои имаат повисок општ успех од оцените.

Учениците кои ги исполнуваат условите од Конкурсот пополнуваат електронска пријава и ја прикачуваат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk, од 09.10.2023 до 23.10.2023 година.

Потребните документи за доставување се следните:

Оригинал потврда дека е редовен ученик во учебната 2023/2024година;
Свидетелствата за завршена претходна учебна година на образование (кандидатите од I година доставуваат свидетелство од IX одделение, кандидатите од II година доставуваат свидетелство за I година, кандидатите од III година доставуваат свидетелство за II година, кандидатите од IV година доставуваат свидетелство за III година) - (да се прикачи оригинално Свидетелствo скенирано од двете страни на електронската апликација);
Уверение за државјанство на Република Северна Македонија на кандидатот (да се прикачи оригинално државјанство на електронската апликација);
Трансакциска сметка на име на ученикот (да се прикачи на електронската апликација);
Изјава дека кандидатот не е корисник на друга стипендија(се пополнува електронски на апликацијата со штиклирање);
Изјава на кандидатот дека е припадник на ромската етничка заедница (се пополнува електронски на апликацијата со штиклирање).

Кандидатите нема да бидат рангирани ако прикачената документација е некомплетна или доколку документите се достават/испратат хартиено.

Списокот со избраните кандидати ќе биде објавен на 13.11.2023 година на интернет страницата на Министерството.

Се задолжуваат сите добитници на стипендии по објавувањето на списокот, а најдоцна до 30.11.2023 година да го потпишат договорот за стипендија со Министерството за образование и наука. Сите кандидати кои нема да го почитуваат овој рок ќе се смета дека се откажуваат од стипендијата. Контакт: Мерита Мустафи, 078 865 068

Link: https://mon.gov.mk/content/?id=7335&fbclid=IwAR1by6uuwVqeiqFIrG-ALb5iyihL8Ct8r3i29ymSTuGhC8TsLQNI_xLLWEA

Осипот на Ромските деца во образовниот систем во Р.Северна Македонија

Според податоците на Државниот завод за статистика, на почетокот на учебната 2022/2023 година, бројот на учениците во редовните основни училишта изнесува 185 099, што претставува намалување за 0.8 % во однос на претходната учебна година.

Но кај Ромската популација во Р.С Македонија тоој број е уште поалармантни. Во основно образование постигнувањата на учениците Роми се загрижувачки ниски, докажани со меѓународните тестирања. Во 2015 година просечниот резултат од 384 поени по наука, споредено со 493 поени во земјите на ОЕЦД (OECD, 2016), укажува на тоа дека учениците на 15-годишна возраст од нашата држава заостануваат четири години зад врсниците од земјите на ОЕЦД.

Дополнителен предизвик во основното образование е недостатокот на содржини во учебниците кои би промовирале мултикултурно/интеркултурно образование. Предизвиците наведени во концепцијата за основно образование двојно ги погодува учениците Роми. Според регионалното истражување за Роми на УНДП од 2017, запишувањето на деца Роми во основно образование изнесува 78% наспрема 88% Не-Роми.

Непознат е точниот бројот на ученици Роми кои се надвор од образовниот систем. Евидентен е и голем процент на осипот односно напуштањето на образованието и нискиот степен на писменост кај децата од ромска етничка припадност. Како најчести причини за оваа состојба се наведуваат: недоволното познавање на македонскиот јазик, нискиот степен на образование на родителите и лошата социо-економска состојба на семејството.

Пример во основно образование за ученици Роми на ниво на државата

Учебна	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX
2016/17	1497	1332	1099	1115	941	946	840	811	747
2017/18	1361	1583	1253	1048	1037	964	861	691	696
2018/19	1441	1399	1420	1147	912	1044	785	758	596
2019/20	1574	1574	1310	1361	1064	977	819	701	644

Напомена: Податоците се од Државниот Завод за статистика на Р.С.Македонија

Според податоците во прво одделение воо последните 4 години , во просек се запишуваат околу 1468 деца, додека пак во деветто одделение се регистрирани во просек околу 670 ученици. Овие податоци покажуваат на намалување на бројот на деца од една учебна година во друга учебна година за околу 6%.

Постојат повеќе причини за ова: иселување на ромските семејства во земји од Западна Европа, недостаток на лична документација, сегрегација дури и во најраните фази на образованието а во некои делови во државата и недостаток на организиран или јавен превоз од ромските населби (што најчесто се далеку од образовните институции).

Дополнително во текот на 2020 отежнување на образовниот процес кај децата Роми предизвика реализацијата на онлајн настава. Многу деца Роми кои се дел од семејства во социјален ризик не беа во можност да следат настава поради фактот што истите немаа електронски уреди (компјутер, таблет, паметен телефон) и интернет мрежа. Според Регионалното истражување за Роми, пристап до компјутер имаат 42% Роми наспрема 72% Не-Роми.

Дел од учебниците се застарени и содржат стереотипи, предрасуди, стигматизација и во нив недостасуваат елементи на коегзистенција, почитување на различностите, интеграција, мултикултурализам, што е дополнително комплицирано со демотивирачкото законодавство за изработка и ревидирање на учебници.

Во контекст на издигање на нивото на образование во основното, кај ромската заедница исто така воедно треба и во насока на средното образоование. Без заддршка потребно е да се имплементира и одлуката во врска со квотите за запишување на средншколци Роми, т.е. дополнителни бодови. Истата забелешка е и во студирањето.

Инаку во овој контекст не би го споменал и придонесот на ромскиот политички блок и ромските лидери, затоа што нивниот капацитет и политичка моќ е еднакво на нула. Досега со ниту еден пример не покажале некое придвижување напред, особено не во областа на образованието кај Ромската заедница.

„ Државата отвара оглас за образовни медијатори, а нема место за „Педагошки помошници„ кој е многу поуниверзален!„

По покана од Ромската редакција при МРТВ „Бијандипе„ свое гоостување имаше претседателт на РДИЦМ Зоран Димов. Тема на разговорот беа „Педагошките помошници„, проект кој го спроведува РБИЦМ неколку години наназад од кои како нејзин провајдер произлегуваа стручен кадар кој е обучен и сертифициран за помош на деца ученици од основното образование кои имаат потешкотии во совладување на училишниот материјал.

Самите педагошки помошници освен што се во координација со децата тие се во координација и со училиштата каде учат децата и воедно со нивните родители. Тие ги посетуваат децата и во нивните домови и заедно се трудат да го совладаат материјалт за кој децата имаат потешкотии за време на часовите.

Инаку Педагошките помошници поминуваат стручна обука, за потоа полагаат и се стекнуваат со дипломи со истото звање. Тие веднаш потоа можат да бидат и поконкуретни на пазарот на трудот.

Но за жал засега државата како да нема слух за оваа група, затоа што МОН неколку години наназад, отвара конкурси за обука на образовни медијатори кои за волја на вистината имаат помала епизодна улога – за разлика од Педагошките помошници кои имаат поуниверзална и посуштинска улога во пружање помош на децата ученици.

Доле на линкот може да ја проследите целата емисија д гостувањето на Зоран Димов

Video: https://u.pcloud.link/publink/show?code=5ZACRGVZc1fB6g1MyQLZj5jNZQXa79f1OFQHAtj4ru2fSwF6vPW87